وقتی اصطلاح دو قطبی را میشنوید چه چیزی به ذهنتان خطور میکند؟! ممکن است نوسان میان دو حالت در ذهن شما تداعی شود و این دقیقا همان چیزی است که در پاسخ به سوال اختلال دو قطبی یعنی چه میتوانیم بگوییم. در این اختلال افراد مدتی غمگین و مدتی شاد هستند و دلیل قاطع و روشنی برای آن نمیتوانند پیدا کنند. نوسان میان این دو حالت میتواند شرایط را برای بیماران حاد کند. بهتر است بدانید امروزه، این اختلال به عنوان یکی از شدیدترین اختلالات در دنیا شناخته شده است و افراد زیادی درگیر آن هستند.
اختلال دو قطبی چیست؟
این اختلال که در گذشته با نام بیماری شیدایی- افسردگی شناخته میشد نوعی اختلال است که افراد دچار نوسانات خلقی شدید میشوند. این نوسانات ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و در نتیجه بیمار فراز و نشیبهای زیادی را تجربه میکند. در این اختلال بیمار حالات زیر را تجربه میکند:
- زمانیکه بیمار در دوره افسردگی قرار دارد به شدت احساس غم، افسردگی و حتی ناامیدی میکند.
- زمانیکه بیمار در دوره شیدایی و یا اوج قرار دارد به شدت احساس شادی، سرخوشی و نشاط دارد و فعالیت او از حد طبیعی و نرمال بیشتر میشود.
در دوره هیپومانیک، خلق و خوی فرد بالاست ( اما شدت آن مانند زمانی نیست که بیمار در وضعیت شیدایی قرار دارد) و در دوره ترکیبی بیمار احساس افسردگی شدید دارد، با وجود این بیقرار و بیشفعالی شیدایی را نیز تجربه میکند.
علائم اختلال دو قطبی
با توجه به این موضوع که این اختلال نوسانی میان دو حالت افسردگی و شیدایی است، در هر یک بیمار علائم خاصی را تجربه میکند. علائم دوره شیدایی به شرح زیر هستند:
- افزایش اعتماد به نفس
- بالا رفتن میزان انرژی جنسی و بروز رفتارهای پر خطر جنسی
- احساس نشاط فراوان
- بالا رفتن فعالیتهای فیزیکی
- تندتند حرف زدن
- احساس پریشانی
- اختلالات خواب (تمایلی به خواب وجود ندارد)
علائم این اختلال در دوره افسردگی به شرح زیر هستند:
- احساس غمگین بودن همراه با احساس ناامیدی
- اضطراب و استرس
- میل به خودکشی
- احساس خستگی بیش از اندازه
- داشتن احساس درد در بدن
- کاهش بهرهوری در کارهای روزمره
- عدم توانایی در تمرکز بر روی کارهای روزانه
- بیعلاقگی به انجام کارهای روزانه خود
- بدخوابی
- بیاشتهایی یا پرخوری
اختلال دو قطبی در نوجوانان
این اختلال معمولا و در بیشتر مواقع در اواخر دوره نوجوانی و یا در اوایل بزرگسالی به وجود میآید. باید بدانید چیزی به اسم اختلال دو قطبی کودک وجود ندارد و این بیماری در افراد مسن و یا کودک رخ نمیدهد. با وجود این، برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند این دستهبندی اشتباه است و ممکن است هر شخصی در هر سنی میتواند درگیر شود. این اختلال با توجه به علائمی که دارد میتواند در دو نوع یک و دو بروز پیدا کند و گاهی منجر به بستری بیمار در بخشهای مربوطه میشود.
انواع اختلال افسردگی – شیدایی
این اختلال به دو دسته نوع یک و دو تقسیم میشود که در ادامه اطلاعات بیشتری در این رابطه در اختیار شما قرار میدهیم.
اختلال دو قطبی نوع یک
در این اختلال شرایط زیر برای بیمار به وجود میآیند:
- در اختلال دو قطبی نوع 1 ، ممکن است بیمار یک دوره اوج شیدایی داشته باشد که معمولا بیشتر از یک هفته طول میکشد و حتی ممکن است طولانیتر شود.
- در این اختلال، افراد دورههایی از شیدایی را تجربه میکنند، اما تجربه افسردگی عمیق بیشتر از شیدایی است.
- در این اختلال دوره شیدایی بین 3 تا 6 ماه و دوره افسردگی بین 6 تا 12 ماه طول میکشد.
این اختلال شباهت زیادی با نوع یک دارد، اما در نوع دوم بیمار دورههایی از هیپومانیا را تجربه میکند. هیپومانیا به دورهای از خلق و خوی بالا یا تحریکپذیر و افزایش فعالیت یا انرژی گفته میشود که حداقل چهار روز طول میکشد اما به اندازهای شدید نیست که باعث اختلال قابل توجه در عملکرد یا بستری شدن در بیمارستان شود.
تست اختلال دو قطبی
بسیاری از افراد به دنبال تستها و آزمونهای متعددی هستند که ببینند آیا به این اختلال مبتلا هستند یا خیر! در همینجا به شما میگوییم شما صرفا با یک تست نمیتوانید به این نتیجه برسید که آیا به این اختلال مبتلا هستید یا خیر. برای تشخیص این بیماری بهتر است به یک روانپزشک و یا روانشناس معتبر مراجعه کنید. روانشناس الگوهای رفتاری شما را در طول یک دوره بررسی میکند و بر اساس علائم و رفتارهای شما ابتلا یا عدم ابتلای شما به اختلال دو قطبی را مشخص میکند.
عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی
عوامل متعددی وجود دارند که باعث تشدید این اختلال میشوند. عوامل تشدیدکننده این اختلال به شرح زیر هستند:
- استرس: استرس یکی از مواردی است که باعث بروز این اختلال میشود. به همین دلیل، کنترل استرس و کاهش سطح اضطراب اهمیت بسیار زیادی دارد.
- عدم خواب شب: البته باید بدانید در این مورد قطعیتی وجود ندارد و هنوز مطالعات این موضوع را تایید نکردهاند. اما معمولا گفته میشود کسانی که شب بیدار هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.
- مصرف الکل و دخانیات: استفاده از الکل و دخانیات میتواند آسیبهای زیادی را به افراد وارد کند و آنها را در معرض ابتلا به این اختلال قرار دهد. به همین دلیل، توصیه میشود افراد در مصرف الکل بسیار محتاط باشند.
درمان اختلال دو قطبی
درمان این اختلال به دلیل پیچیدگیهایی که دارد میتواند دشوار باشد. بهتر است بدانید ممکن است این بیماران سالیان زیادی تحت درمان باشند و هرگز نمیتوان گفت که آنها به طور کامل درمان شدهاند. دارو درمانی یکی از اموری است که به رفع مشکلات این بیماران کمک میکند. معمولا داروهای زیر برای بیماران تجویز میشود:
- داروهای ثابتکننده حالت روحی داروهایی مانند کاربامازپین، لیتیوم، والپروات
- داروهای آنتی سایکوتیک مانند کاریپرازین، الانزاپین
- ضدافسردگی-آنتی سایکوتیک که ترکیبی از ضدافسردگی و ثابتکننده حالت روحی هستند
- ضداسترس یا داروهای خوابآور مانندبنزودیازپین
سخن پایانی
تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد اختلال دو قطبی در اختیار شما قرار دهیم. این اختلال نوسانی میان دو حالت افسردگی و شیدایی است و باعث بروز مشکلات زیادی در بیماران میشود. کسانی که میخواهند به عنوان روانشناس و مشاوره کار کنند باید شناخت کاملی به این بیماریها داشته باشند. به همین دلیل، شما میتوانید با شرکت در دوره های آموزشی فرینش به دانش کاملی در این زمینه دست پیدا کنید.