آیا تا به حال احساس نگرانی یا دلواپسی شدید هنگامی که از عزیزانتان دور میشوید، داشتهاید؟ شاید شما یا یکی از نزدیکانتان دچار اضطراب جدایی باشید. اختلال اضطراب جدایی یکی از مشکلات شایع روانشناختی است که در افراد مختلف و در سنین متفاوت بروز میکند. این اضطراب میتواند در نوزادان، کودکان و حتی بزرگسالان رخ دهد و تاثیرات زیادی بر زندگی روزمره داشته باشد.
اگرچه اضطراب جدایی ممکن است به نظر یک مشکل ساده بیاید، اما میتواند به شدت زندگی فرد و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار دهد. اما نگران نباشید، در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع اضطراب جدایی، دلایل، علائم و روشهای درمان آن بپردازیم تا شما را در مدیریت این مشکل یاری دهیم. با ما همراه باشید و یاد بگیرید چگونه میتوانید این چالش را پشت سر بگذارید و زندگی آرامتری داشته باشید.
اختلال اضطراب جدایی چیست؟
اضطراب جدایی نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد دچار نگرانی و استرس شدید در زمان جدایی از اشخاص یا مکانهایی میشود که به آنها وابستگی دارد. این اضطراب معمولاً با ترس از دست دادن و از بین رفتن امنیت عاطفی همراه است. افراد مبتلا به اضطراب جدایی ممکن است نگران اتفاقات ناگوار و یا حتی مرگ افرادی باشند که به آنها وابسته هستند.
اضطراب جدایی در سنین مختلف بروز میکند و هر فردی میتواند در هر مرحلهای از زندگی خود به آن دچار شود. برای مثال، کودکان اغلب هنگام جدا شدن از والدین خود، مثلاً برای رفتن به مهدکودک یا مدرسه، دچار این نوع اضطراب میشوند. بزرگسالان نیز ممکن است در زمان دوری از همسر یا فرزندان خود، این اضطراب را تجربه کنند.
علائم اضطراب جدایی بسیار متنوع هستند و میتوانند شامل نگرانی مداوم، کابوسهای شبانه، مشکلات خواب، تغییرات فیزیکی مانند دلدرد و سردرد، و ناتوانی در تمرکز باشند. این علائم میتوانند به شدت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند و عملکرد روزمره او را مختل کنند.
شناخت و تشخیص زودهنگام اضطراب جدایی بسیار مهم است، زیرا میتواند از پیشرفت و تشدید آن جلوگیری کند. درمان این اختلال نیاز به مداخلات حرفهای دارد و با استفاده از روشهای مختلفی مانند رواندرمانی و دارودرمانی میتوان به بهبود وضعیت فرد کمک کرد.
علائم اختلال اضطراب جدایی
علائم اضطراب جدایی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نگرانی مداوم درباره اتفاقات ناگوار در زمان جدایی
- مشکلات خواب
- تغییرات فیزیکی مانند دلدرد و سردرد
- ناتوانی در تمرکز
دلایل اختلال اضطراب جدایی
دلایل اضطراب جدایی میتواند بسیار متنوع و چندگانه باشد. این دلایل شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و تجارب شخصی میشوند. هر یک از این عوامل میتواند به تنهایی یا در ترکیب با دیگر عوامل، نقش موثری در بروز اضطراب جدایی ایفا کند. در ادامه به بررسی کاملتر هر یک از این عوامل میپردازیم.
عوامل ژنتیکی به مجموعهای از ویژگیهای ارثی اشاره دارد که ممکن است فرد را مستعد اضطراب جدایی کنند. تحقیقات نشان داده است که اگر والدین یا یکی از نزدیکان خانوادگی فرد دارای اختلالات اضطرابی باشند، احتمال بروز اضطراب جدایی در آن فرد بیشتر است. این موضوع نشان میدهد که ژنتیک میتواند نقش مهمی در شکلگیری اضطراب جدایی داشته باشد.
مطالعات دوقلوها و فرزندخواندگی نیز تأیید کردهاند که وراثت میتواند تاثیر قابلتوجهی در بروز اختلالات اضطرابی داشته باشد. بنابراین، اگر یکی از والدین دچار اضطراب جدایی باشد، این احتمال وجود دارد که فرزندشان نیز به این اختلال مبتلا شود. این ارتباط نشان میدهد که ژنهای خاصی ممکن است در انتقال اضطراب از نسلی به نسل دیگر دخیل باشند.
عوامل محیطی شامل تمامی شرایط و تجاربی است که فرد در طول زندگی خود با آنها مواجه میشود و میتواند به شکلگیری اضطراب جدایی کمک کند. تغییرات محیطی ناگهانی مانند جابجاییهای مکرر، از دست دادن یکی از والدین، یا تجربه طلاق والدین میتواند به بروز اضطراب جدایی منجر شود.
همچنین، شرایط ناپایدار خانوادگی و عدم وجود حمایت عاطفی کافی از سوی والدین یا سرپرستان میتواند به تشدید اضطراب جدایی کمک کند. به طور کلی، تجربههای منفی و استرسزا در دوران کودکی میتواند به بروز اضطراب جدایی در مراحل بعدی زندگی منجر شود.
تجارب شخصی نیز میتواند نقش مهمی در شکلگیری اضطراب جدایی داشته باشد. تجارب تلخ دوران کودکی، مانند تجربه ترک شدن، سواستفاده، یا تجربه بیماری شدید، میتواند منجر به ایجاد ترسها و نگرانیهای پایدار شود که به اضطراب جدایی میانجامد.
علاوه بر این، روابط ناموفق یا تجربیات ناگوار در بزرگسالی، مانند پایان یک رابطه عاطفی، از دست دادن شغل، یا مرگ یکی از عزیزان، میتواند به تشدید اضطراب جدایی کمک کند. این تجارب منفی میتواند به شکلگیری نگرانیهای مداوم و ترس از جدایی منجر شود و فرد را در برابر اضطراب جدایی آسیبپذیرتر کند.
این عوامل نشان میدهد که اضطراب جدایی یک اختلال چندبعدی است که تحت تاثیر مجموعهای از عوامل ژنتیکی، محیطی و تجارب شخصی قرار دارد. شناخت این عوامل میتواند به درک بهتر این اختلال و کمک به پیشگیری و درمان آن منجر شود.
اضطراب جدایی در نوزادان
اضطراب جدایی در نوزادان یک مرحله طبیعی از رشد روانی-عاطفی است که معمولاً از حدود شش تا هشت ماهگی شروع میشود و تا سن دو سالگی ادامه دارد. در این دوره، نوزادان به تدریج متوجه میشوند که اشخاص و اشیاء در غیابشان نیز وجود دارند و این آگاهی میتواند منجر به ترس و نگرانی از جدایی شود.
شروع و مراحل رشد
شروع اضطراب جدایی در نوزادان معمولاً با افزایش آگاهی آنها از محیط اطراف و افراد مهم زندگیشان همراه است. در این مرحله، نوزادان به شدت به والدین یا مراقبین خود وابسته میشوند و جدا شدن از آنها میتواند منجر به بروز واکنشهای اضطرابی شود. این اضطراب معمولاً در مراحل زیر رخ میدهد:
- مرحله آغازین (6 تا 8 ماهگی): در این سن، نوزادان شروع به شناسایی چهرههای آشنا میکنند و وقتی والدین از آنها دور میشوند، ممکن است نگران و مضطرب شوند.
- مرحله اوج (10 تا 18 ماهگی): در این مرحله، اضطراب جدایی به اوج خود میرسد. نوزادان ممکن است به شدت به والدین چسبیده و هنگام جدا شدن از آنها گریه کنند.
- مرحله کاهش (18 تا 24 ماهگی): با افزایش سن و توسعه مهارتهای اجتماعی و شناختی، اضطراب جدایی به تدریج کاهش مییابد. نوزادان یاد میگیرند که والدین بعد از جدایی بازمیگردند و این اطمینان میتواند به کاهش اضطراب کمک کند.
نحوه واکنش والدین
واکنش والدین نقش مهمی در مدیریت اضطراب جدایی نوزادان دارد. والدین میتوانند با استفاده از راهکارهای زیر به کاهش اضطراب نوزادان کمک کنند:
- ایجاد روالهای ثابت: ایجاد روالهای روزانه منظم و پایدار میتواند به نوزادان کمک کند تا احساس امنیت کنند و به تدریج به جداییهای کوتاه مدت عادت کنند.
- پشتیبانی عاطفی: والدین باید با آرامش و مهربانی به نوزادان خود واکنش نشان دهند. پاسخهای آرام و مطمئن میتواند به کاهش اضطراب نوزادان کمک کند.
- تمرین جداییهای کوتاه مدت: والدین میتوانند با تمرین جداییهای کوتاه مدت و افزایش تدریجی مدت زمان آنها، نوزادان را به جدایی عادت دهند.
- حفظ ارتباط با نوزاد: والدین باید به نوزادان نشان دهند که همچنان به آنها توجه دارند و حتی در زمان جدایی نیز به آنها فکر میکنند. این کار میتواند از طریق تماس چشمی، لبخند زدن و گفتگوی ملایم انجام شود.
اضطراب جدایی در کودکان
اضطراب جدایی در کودکان نیز یک مسئله رایج است که میتواند بر روابط اجتماعی، تحصیلی و عاطفی آنها تأثیر بگذارد. این اضطراب معمولاً زمانی بروز میکند که کودکان از والدین یا مراقبین خود جدا میشوند و ممکن است به صورت ترس شدید از جدایی یا نگرانی مداوم در مورد ایمنی و سلامت والدین خود نمایان شود.
تشخیص و نشانهها
تشخیص اضطراب جدایی در کودکان میتواند با توجه به نشانههای مختلفی صورت گیرد. این نشانهها شامل موارد زیر میشود:
- ترس شدید از جدایی: کودکانی که دچار اضطراب جدایی هستند، ممکن است از جدایی از والدین یا مراقبین خود به شدت ترس داشته باشند و این ترس به صورت گریه، چسبیدن به والدین یا امتناع از رفتن به مکانهای جدید نمایان شود.
- نگرانی مداوم: این کودکان ممکن است دائماً نگران ایمنی و سلامت والدین خود باشند و فکر کنند که در غیاب آنها اتفاقات ناگواری رخ خواهد داد.
- مشکلات خواب: کودکان مبتلا به اضطراب جدایی ممکن است در خوابیدن مشکل داشته باشند و کابوسهای شبانه درباره جدایی از والدین ببینند.
- مشکلات جسمی: اضطراب جدایی میتواند با نشانههای جسمی مانند دلدرد، سردرد و حالت تهوع همراه باشد که معمولاً در زمان جدایی از والدین تشدید میشود.
- امتناع از رفتن به مدرسه: یکی از نشانههای رایج اضطراب جدایی در کودکان، امتناع از رفتن به مدرسه است. این کودکان ممکن است بهانههای مختلفی برای ماندن در خانه بیاورند و از ترک والدین خود خودداری کنند.
روشهای کمک به کودکان
کمک به کودکان مبتلا به اضطراب جدایی نیازمند راهکارهای موثری است که شامل حمایت عاطفی، ایجاد محیط امن و استفاده از تکنیکهای مختلف روانشناختی میشود. برخی از این روشها عبارتند از:
- ایجاد محیط امن و حمایتکننده: والدین باید محیطی را ایجاد کنند که کودک در آن احساس امنیت و راحتی کند. این محیط باید پر از عشق و حمایت باشد تا کودک بتواند با اطمینان بیشتری با جداییها کنار بیاید.
- تشویق به برقراری ارتباط اجتماعی: والدین میتوانند با تشویق کودک به برقراری ارتباط با دوستان و شرکت در فعالیتهای اجتماعی، به او کمک کنند تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و با جداییهای کوتاه مدت راحتتر کنار بیاید.
- استفاده از روشهای بازیدرمانی: بازیدرمانی یکی از روشهای موثر برای کمک به کودکان در مدیریت اضطراب جدایی است. از طریق بازی، کودکان میتوانند احساسات خود را بیان کنند و با موقعیتهای اضطرابآور بهتر مواجه شوند.
- آموزش تکنیکهای آرامسازی: والدین میتوانند به کودکان خود تکنیکهای آرامسازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات یوگا را آموزش دهند تا بتوانند در مواقع اضطرابآور آرامش خود را حفظ کنند.
- مشاوره روانشناختی: در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به مشاوره روانشناختی باشد. یک روانشناس کودک میتواند به تشخیص دقیقتر اضطراب جدایی کمک کند و راهکارهای موثری برای مدیریت و کاهش آن ارائه دهد.
اضطراب جدایی در نوزادان و کودکان یک مسئله طبیعی و رایج است، اما با استفاده از راهکارهای مناسب و حمایت کافی از سوی والدین و مراقبین، میتوان این اضطراب را مدیریت و کاهش داد. توجه به نیازهای عاطفی و روانی کودکان و ایجاد محیطی امن و حمایتکننده میتواند به بهبود وضعیت آنها کمک کند و به آنها اطمینان دهد که حتی در زمان جدایی نیز محبت و حمایت والدین همیشه با آنهاست.
اضطراب جدایی در بزرگسالان
اضطراب جدایی نه تنها در کودکان بلکه در بزرگسالان نیز میتواند بروز کند و زندگی روزمره آنها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. در بزرگسالان، این اضطراب میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند و با نشانهها و علائم متفاوتی همراه باشد. در ادامه به بررسی جامع علائم، تشخیص و تفاوت اضطراب جدایی در بزرگسالان با دیگر اختلالات اضطرابی میپردازیم.
علائم و تشخیص
علائم اضطراب جدایی در بزرگسالان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نگرانی بیش از حد: بزرگسالان ممکن است نگرانی شدیدی درباره امنیت و سلامت عزیزان خود داشته باشند. این نگرانیها میتواند به حدی باشد که فرد نتواند به فعالیتهای روزمره خود بپردازد.
- ترس از جدایی: ترس از جدا شدن از عزیزان و مکانهای امن میتواند به حدی شدید باشد که فرد از سفر کردن یا حتی ترک خانه خودداری کند.
- افکار مداوم: افکار مداوم و آزاردهنده درباره اتفاقات ناگوار که ممکن است در غیاب عزیزان رخ دهد، یکی از علائم شایع اضطراب جدایی است.
- علائم جسمی: این اضطراب میتواند به علائم جسمی مانند سردرد، دلدرد، تپش قلب، و مشکلات خواب منجر شود.
- ناتوانی در تمرکز: اضطراب مداوم میتواند تمرکز فرد را مختل کرده و باعث کاهش عملکرد در کار و تحصیل شود.
تشخیص اضطراب جدایی در بزرگسالان نیاز به مداخلات حرفهای دارد. روانشناسان و روانپزشکان با استفاده از مصاحبههای بالینی و ارزیابیهای مختلف میتوانند این اختلال را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسبی را ارائه دهند.
تفاوت با دیگر اختلالات اضطرابی
اضطراب جدایی در بزرگسالان باید از دیگر اختلالات اضطرابی مانند اختلال پانیک و اختلال اضطراب اجتماعی تفکیک شود. در حالی که اختلال پانیک با حملات اضطرابی ناگهانی و شدید همراه است و اختلال اضطراب اجتماعی با ترس از موقعیتهای اجتماعی، اضطراب جدایی بیشتر با ترس از دست دادن و جدایی از عزیزان و مکانهای امن مرتبط است.
تفاوت اصلی بین این اختلالات در ماهیت و منبع اضطراب است. در اختلال اضطراب جدایی، منبع اصلی اضطراب ترس از جدایی است، در حالی که در دیگر اختلالات اضطرابی، منبع اضطراب میتواند متنوعتر باشد.
روشهای درمان اضطراب جدایی
درمان اضطراب جدایی نیاز به یک رویکرد جامع و چندبعدی دارد. این درمانها میتوانند شامل رواندرمانی، دارودرمانی و روشهای ترکیبی باشند. در ادامه به بررسی دقیقتر هر یک از این روشها میپردازیم.
روشهای رواندرمانی
رواندرمانی یکی از موثرترین روشهای درمان اضطراب جدایی است. چندین نوع رواندرمانی میتواند در درمان این اختلال مفید باشد:
- رفتاردرمانی شناختی (CBT): این روش به فرد کمک میکند تا الگوهای فکری منفی و نادرست را شناسایی و تغییر دهد. CBT میتواند به فرد کمک کند تا با ترسهای خود مواجه شود و راهکارهای موثرتری برای مدیریت اضطراب پیدا کند.
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این روش به فرد کمک میکند تا افکار و احساسات خود را بپذیرد و به جای مبارزه با آنها، به صورت موثرتر با آنها کنار بیاید. ACT میتواند به کاهش شدت اضطراب و افزایش کیفیت زندگی فرد کمک کند.
- رواندرمانی تحلیلی: این روش به بررسی ریشههای عمیقتر اضطراب در گذشته فرد میپردازد و سعی دارد تا از طریق درک بهتر تجارب گذشته، به کاهش اضطراب کمک کند.
دارودرمانی
در موارد شدید اضطراب جدایی، ممکن است دارودرمانی نیز لازم باشد. چندین نوع دارو میتواند در کاهش علائم اضطراب جدایی موثر باشد:
- داروهای ضداضطراب: این داروها میتوانند به کاهش سریع علائم اضطراب کمک کنند. با این حال، باید تحت نظر پزشک مصرف شوند تا از وابستگی به دارو جلوگیری شود.
- داروهای ضدافسردگی: برخی از داروهای ضدافسردگی، مانند SSRIs و SNRIs، میتوانند به کاهش اضطراب نیز کمک کنند. این داروها معمولاً برای مصرف طولانیمدت تجویز میشوند و باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند.
- داروهای بتابلوکر: این داروها میتوانند به کاهش علائم جسمی اضطراب، مانند تپش قلب و لرزش دست، کمک کنند.
روشهای ترکیبی
ترکیب رواندرمانی و دارودرمانی معمولاً بهترین نتایج را به همراه دارد. این روشها میتوانند به تقویت یکدیگر کمک کنند و علائم را به طور موثرتری کاهش دهند. علاوه بر این، تغییرات سبک زندگی، مانند تمرینات آرامسازی، مدیتیشن، و ورزش منظم، نیز میتواند به بهبود وضعیت فرد کمک کند.
پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی
پیشگیری از اضطراب جدایی میتواند به طور قابل توجهی به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند. این پیشگیری شامل مجموعهای از استراتژیها و روشهایی است که میتواند به کاهش احتمال بروز این اختلال کمک کند. در ادامه به بررسی روشهای مختلف پیشگیری از اضطراب جدایی میپردازیم.
ایجاد محیط حمایتی
ایجاد یک محیط حمایتی و امن برای افراد میتواند به کاهش احتمال بروز اضطراب جدایی کمک کند. این محیط باید شامل ویژگیهای زیر باشد:
- حمایت عاطفی: فراهم کردن حمایت عاطفی کافی برای فرد، به ویژه در دوران کودکی، میتواند به ایجاد احساس امنیت و اطمینان کمک کند. این حمایت میتواند شامل گوش دادن به مشکلات و نگرانیهای فرد، ارائه راهنمایی و پشتیبانی در مواقع نیاز باشد.
- روابط پایدار: ایجاد روابط پایدار و قابل اعتماد میتواند به کاهش ترس از جدایی کمک کند. این روابط میتوانند شامل روابط خانوادگی، دوستانه و حتی روابط کاری باشند. پایداری و قابل اعتماد بودن این روابط میتواند به فرد احساس امنیت بیشتری بدهد.
- محیط فیزیکی امن: فراهم کردن محیط فیزیکی امن، مانند خانهای با شرایط پایدار و حمایتکننده، میتواند به کاهش اضطراب جدایی کمک کند. این محیط باید به گونهای باشد که فرد احساس راحتی و آرامش داشته باشد.
تشویق به استقلال
تشویق به استقلال و خودکفایی از سنین کودکی میتواند به پیشگیری از اضطراب جدایی کمک کند. این تشویق میتواند شامل موارد زیر باشد:
- آموزش مهارتهای زندگی: آموزش مهارتهای لازم برای مدیریت زندگی روزمره، مانند مهارتهای ارتباطی، مهارتهای مالی و مهارتهای مدیریتی، میتواند به افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب کمک کند.
- تشویق به تصمیمگیری: فراهم کردن فرصتهایی برای فرد جهت تصمیمگیری در مورد مسائل مختلف، میتواند به افزایش حس خودکفایی و کاهش وابستگی به دیگران کمک کند. این تشویق میتواند از دوران کودکی شروع شده و در طول زندگی ادامه یابد.
- حمایت در مواجهه با چالشها: حمایت و راهنمایی فرد در مواجهه با چالشها و مشکلات زندگی میتواند به او کمک کند تا به مرور زمان به تواناییهای خود ایمان پیدا کرده و احساس استقلال بیشتری کند.
ارتقاء سلامت روان
ارتقاء سلامت روان میتواند به کاهش احتمال بروز اضطراب جدایی کمک کند. این ارتقاء میتواند شامل موارد زیر باشد:
- فعالیتهای بدنی: تمرینات ورزشی منظم میتواند به بهبود سلامت روان و کاهش اضطراب کمک کند. ورزشهایی مانند یوگا، پیادهروی، دویدن و شنا میتوانند تاثیر مثبتی بر روحیه و روان فرد داشته باشند.
- مدیریت استرس: آموزش تکنیکهای مدیریت استرس، مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و روشهای آرامسازی، میتواند به کاهش اضطراب و بهبود سلامت روان کمک کند.
- خواب کافی: فراهم کردن شرایط مناسب برای خواب کافی و با کیفیت میتواند به بهبود وضعیت روانی و کاهش اضطراب کمک کند. خواب کافی میتواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود تمرکز و کاهش استرس کمک کند.
آگاهی و آموزش
آگاهی و آموزش در مورد اضطراب جدایی و روشهای مدیریت آن میتواند به پیشگیری از بروز این اختلال کمک کند. این آگاهی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- آموزش والدین و معلمان: آموزش والدین و معلمان در مورد نشانهها و علائم اضطراب جدایی و روشهای مدیریت آن میتواند به شناسایی زودهنگام و پیشگیری از تشدید این اختلال کمک کند.
- برنامههای آموزشی: اجرای برنامههای آموزشی در مدارس و جامعه میتواند به افزایش آگاهی عمومی در مورد اضطراب جدایی و روشهای پیشگیری و مدیریت آن کمک کند.
- منابع اطلاعاتی: فراهم کردن منابع اطلاعاتی، مانند کتابها، مقالات و وبسایتهای معتبر، میتواند به افزایش آگاهی افراد و کمک به پیشگیری از اضطراب جدایی کمک کند.
با استفاده از این روشها و استراتژیها، میتوان به کاهش احتمال بروز اضطراب جدایی و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کرد. پیشگیری از اضطراب جدایی نیاز به تلاش مشترک والدین، معلمان، جامعه و خود فرد دارد تا محیطی حمایتی و امن ایجاد شود و فرد بتواند با اطمینان و آرامش بیشتری به زندگی خود ادامه دهد.
نتیجهگیری
اضطراب جدایی یک اختلال شایع و پیچیده است که میتواند زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این اضطراب میتواند از دوران نوزادی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه یابد. شناخت و تشخیص به موقع این اختلال میتواند به پیشگیری از تشدید آن و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.
در نهایت، اضطراب جدایی یک چالش روانشناختی است که با درک صحیح، حمایت مناسب و استفاده از روشهای درمانی موثر میتوان آن را مدیریت و بهبود بخشید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این اضطراب دست و پنجه نرم میکنید، توصیه میشود به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید تا بهترین راهکارهای درمانی را دریافت کنید. به یاد داشته باشید که کمک و حمایت شما میتواند تأثیر زیادی بر بهبود و آرامش فرد داشته باشد.
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و اگر هم علاقه مند به موضوعات آموزش روانشناسی هستید پیشنهاد می کنیم با فرینش همراه باشید