روانشناسی کودکان دبستانی یکی از مهمترین مواردی است که این روزها مورد توجه قرار گرفته است و باعث شده است که کودکان در یک محیط ایدهآل رشد کنند و در بزرگسالی، به افراد موفقی تبدیل شوند. بهتر است بدانید دوران کودکی از جمله دوران دبستان یکی از دورانهای بسیار حساس در زندگی کودکان است. بسیاری از بزرگسالان که پرخاشگری و حالتهای روانی را تجربه میکنند، در واقع، دوران کودکی بدی را پشت سر گذاشتهاند. رفتارهای نامناسب والدین، معلمان و افرادی که در نزدیکی کودکان قرار دارند، میتوانند زندگی کودکان را در آینده تحت تاثیر قرار دهند.
روانشناسی کودکان دبستانی برای معلم
بهتر است بدانید تمامی معلمانی که قرار است کار خود را در آموزشگاه آغاز کنند باید با اصول روانشناسی آشنایی داشته باشند. این اصول باعث میشود که معلمان به خوبی کلاس را اداره کنند و همین امر نقش بسیار مهمی در رشد استعدادهای کودکان خواهد داشت.
عدم سرزنش کودکان
یکی از مهمترین مواردی که در روانشناسی کودکان پیش دبستانی و دبستانی مد نظر قرار میگیرد عدم سرزنش کودکان است. سرزنش کردن یکی از مخربترین احساساتی است که میتواند به روان کودکان آسیب وارد کند. بر اساس تحقیقات و انواع مقاله روانشناسی کودکان دبستانی که از گذشته تا به حال صورت گرفته است مشخص شده است که سرزنش کودکان میتواند زمینه را برای ابتلا به بیماری اضطراب به وجود بیاورد. بیماری اضطراب عملکرد کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد و حتی ممکن است منجر به کنارهگیری یا گوشهگیری شود.
در نتیجه، ابراز کودک به مشکل میخورد و این مسئله میتواند آینده کودک را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به این مسئله معلمان هرگز نباید کودکان را سرزنش کنند. حتی آنها باید کودکانی را که توسط والدین خود سرزنش میشوند شناسایی کنند و مشاورههای لازم را در اختیار والدین قرار دهند تا با عواقب کاری که انجام میدهند آشنایی داشته باشند.
تقویت اعتماد به نفس کودکان
یکی دیگر از مواردی که در روانشناسی کودکان دبستانی مد نظر قرار دارد تقویت اعتماد به نفس کودکان است. بسیاری از کودکان ذاتا درونگرا یا خجالتی هستند و به سختی در جمع حضور پیدا میکنند. معلمی که با اصول روانشناسی آشنایی دارد باید اعتماد کودکان را به طور کامل تقویت نماید و این کودکان را کمک کند که در جمع حضور داشته باشند و خجالت نکشند.
البته باید بدانید ممکن است کودکانی وجود داشته باشند که خجالتی نباشند. این امر بدین معنا نیست که معلمان نباید به آنها توجه داشته باشند. بلکه وظیفه اصلی معلم این است که به کودکان کمک کند به خوبی در فعالیتهای اجتماعی شرکت کنند و همین امر میتواند به عنوان پیشزمینه برای ورود آنها به جامعه در نظر گرفته شود. معلم باید در کنار دانشاموزانش باشد به آنها یاد دهد که به خوبی خود را نشان دهند و از ابراز خود خجالت نکشند.
ایجاد آرامش در محیط کلاس
آرامش یکی از مهمترین مواردی است که کودکان برای یادگیری به آن نیاز دارند. مطالعات در حوزه روانشناسی کودکان دبستانی نشان دادهاند زمانی که محیط اطراف کودک پر از اضطراب است، کودکان به اختلالات زیادی مبتلا میشوند. به طور مثال، کودکان شروع به ناخن جویدن میکنند یا بسیار پرخاشگر میشوند. اگر این رفتارها ادامه پیدا کند، به زودی مشکلات زیادی برای آنها به وجود خواهد آمد و در آینده این کودکان موفق نخواهند بود.
معلمی که قرار است به کودکان تدریس کند باید یاد بگیرد که محیط کلاس را پر از آرامش کند. رفتارهای پر از هیجان و حس خوش میتواند به کودکان کمک کند انرژی مثبت بگیرند. معلم هرگز نباید نگرانیها و دغدغههای خود را به کلاس ببرد. معلم باید مسائل درسی را با آرامش به کودکان درس دهد تا آنها بتوانند به خوبی با کلاس تعامل داشته باشند.
سوق دادن کودکان به سمت استعدادها
هر کودکی استعداد خاصی دارد. به طور مثال، ممکن است یک کودک در علم ریاضیات قوی باشد یا ممکن است یک کودک در هنر و نقاشی کشیدن! بهتر است بدانید هیچیک از این استعدادها بر دیگری ارجحیت ندارد و هر کودک به یک موضوعی تمایل دارد. در نگرش قدیمی، تنها کودکانی که در ریاضیات قوی بودند به عنوان کودکان با استعداد شناخته میشدند و از طرف دیگر، کودکانی که در هنر استعداد داشتند، به عنوان کودکان تنبل!
در روانشناسی کودکان دبستانی به معلم آموزش داده میشود نباید هیچ دخالتی در تقسیمبندی استعدادها داشته باشد و تنها وظیفه او شناسایی استعداد کودکان است. سپس، باید تلاش کند که این استعداد رشد کند. به طور مثال، معلم متوجه میشود که کودکی در ریاضیات قوی است. میتواند او را به عنوان مرجع خوبی برای دانشآموزان دیگر معرفی کند و از او بخواهد که به دوستانش که در یاضیات کمی ضعیف هستند کمک کند. از طرف دیگر، معلم متوجه میشود یک کودک خوب نقاشی میکشد. او میتواند از کودک بخواهد به دوستانش کمک کند بهتر نقاشی بکشند یا به او اجازه دهد در مورد نقاشیاش صحبت کند.
البته باید بدانید این امر بدین معنا نیست که نظام طبقاتی در کلاس به وجود بیاید و دانشآموزی که استعداد خاصی دارد بخواهد استعدادش را به رخ بکشد و حس کم بودن را به دانشآموزان دیگر بدهد. بلکه معلم باید با حفظ احترام و عزت نفس تمامی دانشآموزان هر یک را در مسیر درستی رشد دهد.
حفظ اقتدار معلم
با اینکه در روانشناسی کودکان دبستانی همواره به این مسئله اشاره میشود که معلم باید آرامش را در محیط برقرار کند، اما این امر بدین معنا نیست که معلم نباید جایگاهی در کلاس داشته باشد. معلم باید جایگاه خود را به عنوان مرجع قدرت در کلاس حفظ کند و دانشآموزان باید به حضور ایشان احترام بگذارند و احترام به بزرگتر را بیاموزند.
قوانین باید منطقی باشد نه سختگیرانه
معلمی که با اصول روانشناسی آشنایی دارد به خوبی میداند که باید برای کلاسش قوانین منطقی وضع کند. این قوانین باید به کودکان آموزش دهند که در یک چهارچوب خاص عمل کنند. به طور مثال، کودکان باید بیاموزند که برای خروج از کلاس باید از معلم خود اجازه بگیرند یا آنها باید در مدتی که در کلاس هستند و معلم در حال درس دادن است، ساکت باشند.
شناسایی اختلالات یادگیری
برخی از کودکان از اختلالات یادگیری رنج میبرند و همین امر میتواند مشکلات زیادی را برای آنها به وجود بیاورد. اگر اختلالات یادگیری درمان نشوند، ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کنند و همین امر میتواند آینده آنها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است بدانید معلمی که با روانشناسی کودکان دبستانی آشنایی دارد به خوبی میتواند این اختلالات را شناسایی کند و سپس کودکان را در مسیر درست درمان قرار دهد. با توجه به این مسئله، کودکان دیگر در کلاس دچار مشکل نخواهند شد و با توجه به این موضوع که مانند کودکان دیگر میآموزند به عزت نفسشان آسیبی وارد نمیشود.
مشورت با والدین
معلم باید با والدین کودکان در ارتباط باشد و اطلاعات مناسب را به آنها ارائه دهد. معلم نباید تنها در مواردی که کودک به مشکل برخورده است با والدین او ارتباط برقرار کند. برگزاری جلسه هفتگی یا ماهیانه از جمله مواردی است که معلمان باید به آن پایبند باشند و باید قبل از برگزاری کلاس برنامههای جلسه را آماده کنند. گاهی معلم متوجه میشود که باید آگاهی والدین در یک حیطه خاص افزایش یابد و باید آنها را به مراکز مناسب ارجاع دهد.
عدم ایجاد فضای دو قطبی در کلاس
در گذشته، معلمان کلاس را به دو دسته زرنگها و تنبلها تقسیم میکردند. این مسئله میتواند عزت نفس کودکان را از بین ببرد و حتی آنها را در مسیر شکست دائمی در زندگی قرار دهد. امروزه، سالیان زیادی است که این نگرش از بین رفته است. بهتر است بدانید معلمی که با روانشناسی کودکان دبستانی آشنایی دارد هرگز نباید جوی را در کلاس به وجود بیاورد که کودکان احساس کنند کلاس دو قطبی شده است. در غیر اینصورت، ممکن است آسیبهای زیادی به آنها وارد شود.
چرا کودکان از امتحان میترسند؟
یکی از مواردی که اغلب کودکان از آن واهمه دارند امتحان است. بهتر است بدانید معلم وظیفه دارد ترس کودکان را از امتحان بریزد و کانسپت امتحان را به خوبی در ذهن کودکان جا بیاندازد. برای اینکار معلم باید مکررا در کلاس امتحان برگزار کند. سوالاتی که برای امتحان انتخاب میکند باید همگی منطقی باشند. همچنین، تمامی کودکان باید به منابع یکسان دسترسی داشته باشند. با این روشها دیگر کودکان از امتحان ترس نخواهند داشت.
سخن پایانی
تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد روانشناسی کودکان دبستانی و روانشناسی کودک پیش دبستانی در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شدهاید معلم وظایف زیادی بر عهده دارد و در صورتی که معلم با اصول روانشناسی داشته باشد، میتواند به رشد کودکان کمک کند و آنها را در مسیر رشد دائمی قرار دهد.