اختلال پس از سانحه در روانشناسی در نتیجه تجربه و یا مشاهده یک اتفاق وحشتناک و سخت در زندگی رخ میدهد. به طور مثال، افرادی که شاهد تصادفات سنگین هستند، ممکن است به این اختلال دچار شوند. اختلال استرس پس از سانحه و کابوس رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. معمولا، افرادی که به این اختلال دچار میشوند کابوس، اضطراب شدید و افکار ناشی از مرور آن اتفاق شرایط را برای آنها دشوار میسازد. وقوع، اضطراب و نگرانی در روزهای نخستین پس از سانحه عادی است و این علائم به مرور زمان رفع میشوند. اما در برخی از افراد این علائم به مرور بیشتر میشود و ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد.
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
تجربه حالتها و واکنشهای منفی پس از رخداد یک حادثه تروماتیک تقریبا برای تمامی افراد رخ میدهد. افراد زیادی پس از مدتی بهبود پیدا میکنند، اما افراد زیادی با گذشت زمان نه تنها بهتر نمیشوند بلکه احساس میکنند حالتهای آنها تشدید پیدا کرده است. مرگ، مصدومیت شدید و خشونتهای جنسی از جمله مواردی هستند که باعث بروز اختلال استرس پس از سانحه (ptsd) میشوند.
ممکن است این حادثه برای خود آنها رخ داده باشد و یا ممکن است شاهد رخداد این حادثه برای دیگری بودهاند. حتی افرادی پس از شنیدن اینکه این حادثه برای یکی از افراد نزدیکشان رخ داده است دچار اختلال استرس پس از سانحه میشوند. حوادثی که باعث بروز این استرس میشوند میتوانند به صورت زیر دستهبندی شوند:
- رخداد مرگ و یا قتل بیرحمانه
- سوانح جدی مانند سوانح رانندگی
- تعرض فیزیکی یا جنسی
- مشکلات شدید سلامتی
- تجربیات پیچیده زایمان
- ابتلا به بیماری مرگبار
- جنگ و درگیری
- حملات تروریستی
- حوادث طبیعی و یا غیرطبیعی از جمله سونامی یا آتشسوزی
علائم اختلال استرس پس از سانحه
این اختلال با علائم خاصی خود را نشان میدهد که به شرح زیر هستند:
- یادآوری مکرر رویداد ناگوار: یکی از مهمترین علائم این اختلال این است که بیمار ناخودآگاه آن رویداد را در ذهن خود مرور میکند و هیچگونه کنترلی بر ذهن و افکار خود ندارد.
- اجتناب از حضور در جمع: این افراد معمولا از حضور در جمع کنارهگیری میکنند. حضور در جمع میتواند برای آنها تداعی کننده و مرور آن رویداد باشد و همین امر بار عاطفی زیادی را به آنها وارد میکند. این عمل باعث شروع انزوا و علائم افسردگی است.
- بروز افکار و احساسات منفی: یکی از مهمترین علائم این استرس بروز احساسات منفی مانند ترس، عصبانیت، احساس گناه و ناامید در مورد آینده است.
- بروز علائم تکانشی: از جمله مواردی که در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه دیده میشود بروز علائمی نظیر اختلال در خواب و عدم تمرکز است. بسیاری از این بیماران به صورت افراطی به نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر روی میآورند و یا دست به کارهای خطرناک مانند رانندگی با سرعت بالا میزنند.
- سرزنش: افرادی که به این اختلال دچار میشوند دائما خود را تجربه میکنند و احساس خوبی به خود ندارند. این مسئله باعث میشود عزت نفس آنها پایین بیاید و احساس کنند دیگر ویژگی مثبتی در آنها وجود ندارد.
- ناتوانی در تجربه احساس مثبت: افراد مبتلا به این اختلال برای مدتهای طولانی نمیتوانند دیگر شادی و یا احساسات مثبت را تجربه کنند.
بهتر است بدانید بروز این علائم در روزهای اولیه پس از سانحه عادی است. به طور مثال، فردی که مورد تعرض جنسی قرار گرفته است مشخص است که احساس افسردگی دارد و ممکن است از جمع کنارهگیری کند. اما چیزی که تمامی روانشناسان و مشاوران باید به آن توجه داشته باشند مدت زمان بروز این علائم است. بر اساس علائمی که برای اختلال پس از سانحه در dsm5 ذکر شده است، اگر این افکار بیش از 6 ماه ادامه داشته باشند و وضعیت روانی بیمار روز به روز بدتر شود، باید از خدمات سلامت روان استفاده کند.
اختلال استرس پس از سانحه در کودکان
این اختلال میتواند برای کودکان نیز رخ دهد و سلامت روانیشان را از بین ببرد. به طور مثال، کودکانی که در سنین پایین مورد تعرض جنسی قرار میگیرند معمولا به این اختلال دچار میشوند. این کودکان معمولا بیقرار هستند و مشکلات زیادی در تمرکز کردن دارند. به این مسئله توجه داشته باشید روانشناسان و مشاوران نباید علائم این اختلال را با بیش فعالی اشتباه بگیرند. کابوس دیدنهای شبانه و از خواب پریدنهای مکرر از جمله مواردی است که نشان میدهد کودکان به این اختلال دچار هستند. ترس و اندوه شدید و تحریکپذیری از موارد دیگری است که میتوانند نشاندهنده ابتلای این کودک به اختلال استرس پس از سانحه باشند.
درمان اختلال استرس پس از سانحه
کسانی که به این اختلال مبتلا هستند، باید هر چه سریعتر برای درمان اقدام کنند. در غیر اینصورت ممکن است از نظر روانی در شرایط بسیار بدی قرار گیرند و همین امر میتواند بسیار ضربه دهنده باشد. بسیاری از افراد به دنبال بهترین درمان اختلال استرس پس از سانحه هستند. باید بدانید بهترین درمان با توجه به شرایط روحی افراد مشخص میگردد.
درمان شناختی
یکی از بهترین درمانهایی که برای این اختلال پیشنهاد میشود درمان شناختی است. شما بر اساس این روش درمانی میتوانید متوجه الگو ذهنی شوید که شما در حادثه نگه داشته است و به شما اجازه نمیدهد از آن خارج شوید. تصحیح باورهای غلط و منفی یکی از مهمترین روشها و تکنیکهایی است که برای درمان این اختلال پیشنهاد میشود. البته باید بدانید مشاورانی که در این زمینه فعال هستند باید دانش بالایی داشته باشند تا بتوانند به بیمار خود کمک نمایند.
دارو درمانی
در کنار روشهای درمانی مانند مشاوره و درمان شناختی، ممکن است نیاز به تجویز دارو باشد. گاهی سطح اضطراب به حدی بالاست که بیمار باید از دارو استفاده کند. همچنین، ممکن است بیمار مجبور شود از داروهای ضد افسردگی استفاده نماید (اگر به این موضوع علاقه مند هستید، میتوانید مقاله انواع داروهای ضد افسردگی را مطالعه کنید).
درمان از طریق مواجه
گاهی نیاز است بیماری که از اختلال استرس پس از سانحه رنج میبرد با آن سانحه رو به رو شود و مدیریت آن را بیاموزد. این روش درمانی برای بیمارانی موثر است که دچار کابوس هستند. استفاده از برنامههای واقعیت مجازی روشی موثر برای ورود به سانحه و مدیریت آن است.
سخن پایانی
تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد اختلال پس از سانحه در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شدهاید این اختلال در پی رخداد یک تجربه و یا سانحه ناگوار به وجود میآید و سلامت روان را تحت تاثر قرار میدهد. روانشناسان و مشاوران باید شناخت کاملی با این بیماریها داشته باشند. اگر میخواهید کار خود را به عنوان یک روانشناس موفق آغاز کنید، میتوانید در دوره آموزش جامع مشاور روانشناسی فرینش شرکت کنید.
2 دیدگاه “اختلال استرس پس از سانحه، اختلالی خطرناک برای سلامت روان”
توضیحات خوبی داده شد
ممنون از نظر شما و خوشحالیم که بهتون کمک کردیم.