روانشناسی تربیتی چیست و چگونه در زندگی کاربرد دارد؟
یادگیری یکی از مهمترین اصولی است که همواره ذهن روانشناسان را به خود معطوف کرده است. شرطی‌سازی کلاسیک، شرطی‌سازی عامل، یادگیری پیچیده و مفاهیم مرتبط به آن از جمله مواردی هستند که فرآیند یادگیری را در انسان‌ها مورد توجه قرار می‌دهند. بهتر است بدانید توجه به فرآیندهای یادگیری و آپدیت‌سازی روش‌های آموزش از جمله مواردی هستند که در روانشناسی تربیتی مطرح می‌شوند و به انسان‌ها کمک می‌کنند پروسه یادگیری را بهبود ببخشند. امروزه، روانشناسان بر این عقیده هستند اهمیت این نوع روانشناسی به حدی زیاد است که می‌تواند تمامی زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و به افراد به ویژه کودکان کمک کند بهترین روش یادگیری را بیاموزند و داده‌های خود را تقویت کنند.
روانشناسی تربیتی چیست ؟
تعریف روانشناسی تربیتی بدین صورت است که این روانشناسی به مطالعه الگوهای یادگیری افراد می‌پردازد. در گذشته که روانشناسان با بحث یادگیری آشنایی کامل نداشتند تصور می‌کردند یک الگو به یادگیری افراد کمک می‌کند. این مسئله در مدارس و زمانی که کودکان در دوره یادگیری بودند مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. زیرا ممکن بود روش یادگیری دانش‌آموز A با روش یادگیری دانش‌آموز B همخوانی نداشته باشد و در نتیجه همین امر باعث می‌شد که برخی از دانش‌آموزان از سوی معلمان خود برچسب نادان و یا تنبل را دریافت کنند.
کاهش استرس و شکوفایی استعدادها
با افزایش تحقیقات در حوزه یادگیری، روانشناسی تربیتی به این موضوع رسید که عوامل مختلفی بر یادگیری افراد اثر می‌گذارند و اگر الگو یادگیری متناسب با ویژگی‌های فرد باشد، استرس کاهش می‌یابد و یادگیری به بهترین شکل رخ می‌دهد.
روانشناسی تربیتی تنها یادگیری نیست!
ممکن است اکنون شما تصور کنید که این شاخه از روانشناسی تنها مرتبط با یادگیری است و تنها دوران کودکی و نوجوانی را پوشش می‌دهد. بهتر است بدانید با توجه به این مسئله که در روانشناسی تربیتی یادگیری مسئله مهمی است، این گزارش را با تمرکز بر این هدف آغاز کردیم. اما باید بدانید فرآیندهای اجتماعی، عاطفی و شناختی از جمله مسائلی هستند که در این نوع روانشناسی مورد بحث قرار می‌گیرند و تمامی دوره‌های زندگی انسان‌ها مورد توجه قرار دارد.
اهمیت این حیطه در روانشناسی چیست؟
اگر تاکنون متوجه شده‌اید می‌توانید حدس بزنید که هدف اصلی روانشناسی تربیتی بررسی مکانیسم یادگیری و عوامل موثر بر آن در سنین مختلف به ویژه در دانش‌آموزان است. افرادی که در این حوزه کار می‌کنند بر راهکارهای متنوع برای افزایش کارآیی افراد تمرکز دارند. بسیاری از مدارس امروزه، روانشناس تربیتی استخدام می‌کنند تا بتوانند به دانش‌آموزان کمک کنند مطالب را بهتر بیاموزند.
هر چقدر یادگیری بهتر صورت گیرد، همانقدر شکوفایی استعدادها افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، آنها می‌توانند راه درستی را طی کنند. کشف استعدادها یکی از مهمترین مزایای روانشناسی تربیتی است که می‌تواند تحولات زیادی را در یک جامعه به وجود بیاورد. امروزه، همواره توصیه می‌شود مراکز آموزشی بر این روانشناسی و راهکارهای آن تمرکز داشته باشند تا بتوانند آینده جامعه را تضمین کنند.
هدف روانشناسی تربیتی
پیاژه یکی از بزرگترین دانشمندانی است که مسیر رشد را در کودکان با دقت بسیار زیاد مورد مطالعه قرار داده است. بر همین اساس، اهداف روانشناسی تربیتی به صورت زیر هستند:
- این حیطه از روانشناسی باعث می‌شود که مدرسان به مراحل رشد کودک توجه داشته باشند و در هر سن محتوایی را در اختیار او قرار دهند که به بهترین شکل می‌آموزد. این مسئله باعث می‌شود کودک رشد سالمی را تجربه کند ( البته باید بدانید این مسئله در تمامی سنین وجود دارد)
- این دانش به معلمان و افرادی که در حیطه تدریس هستند کمک می‌کند تا بهترین روش‌ها را برای افزایش بازدهی کلاس خود انتخاب کنند.
- این دانش باعث رشد جامعه می‌شود و آینده آن را تضمین می‌کند.
- روانشناسی تربیت به خاطرات، عواطف و انگیزه‌ها بر روند یادگیری تمرکز دارد و همین امر یادگیری را بهبود می‌بخشد.
شاید بتوان گفت روانشناسی کودک ارتباط نزدیکی با این روانشناسی دارد و تلفیق این دو می‌تواند جامعه سالمی را برای آیندگان رقم بزند. روانشناسی تربیتی برای کودک از جمله مواردی است که این روزها کشورهای پیشرفته در تدوین مفاد آموزشی مد نظر قرار می‌دهند.
کاربرد روانشناسی تربیتی
روانشناسی تربیتی و روانشناسی شناختی با یکدیگر مرتبط هستند. در روانشناسی شناختی به مسائلی همچون نحوه فکر کردن، یادگیری، یادآوری و پردازش اطلاعات پرداخته می‌شود.
در کنار این مسئله، روانشناسی تربیتی بر جنبه‌های شناختی انسان‌ها توجه دارد و این موارد را مد نظر قرار می‌دهد:
- چگونه کودکان و یا افراد ترغیب می‌شوند که بیاموزند؟
- چگونه کودکان و یا افراد مطالبی را که در گذشته یاد گرفته‌اند به خاطر می‌آورند؟
- چگونه کودکان و یا افراد مسائل را حل می‌کنند؟
رویکرد سازنده‌گرا و روانشناسی تربیتی
یکی از رویکردهایی که این روزها مورد توجه قرار گرفته است رویکرد سازنده‌گرا است. این رویکرد از جدیدترین نظریه‌های یادگیری است و به این مسئله توجه دارد چگونه کودکان از دنیای اطراف خود شناخت بدست می‌آورند. این رویکرد، مسائل اجتماعی و فرهنگی را که بر نحوه یادگیری افراد اثر می‌گذارند مورد توجه قرار می‌دهد. رویکرد سازنده‌گرا تحت تاثیر تحقیقات و مطالعات ویگوتسکی است که نظریاتی مانند ناحیه رشد مجاور و داربست آموزشی را مطرح کرده است.
مزایا روانشناسی تربیتی
زمانی که صحبت از این روانشناسی می‌شود، ممکن است سوال مطرح گردد که فواید آن بر زندگی و جامعه چیست. اکنون با اطلاعاتی که تا به اینجا در اختیار شما قرار دادیم به شما کمک کردیم دید کاملی به این روانشناسی داشته باشید. بهتر است بدانید یکی از مهمترین مزیت‌های پیاده‌سازی قوانین این روانشناسی بهبود یادگیری است. یک جامعه چگونه رشد می‌کند؟ زمانیکه اعضای جامعه بتوانند آموزه‌های خود را در جامعه پیاده‌سازی کنند. اکنون اگر یادگیری به خوبی شکل نگرفته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ بی‌شک، جامعه در بسیاری از موارد با افت روبه‌رو خواهد شد و همین امر می‌تواند جامعه را نیازمند به دیگر کشورها کند.
بهتر است بدانید از این نوع روانشناسی می‌توان در تدوین دروس آموزشی استفاده کرد. همچنین، راهکارهایی که در این علم پیشنهاد می‌شوند می‌توانند به معلمان کمک کنند فضای خلاقانه‌ای را در کلاس خود به وجود بیاورند و این مسئله رشد استعدادها را در پی دارد. زمانی که فضای آموزشی فعال و خلاق باشد، جامعه پویا می‌شود و پویایی جامعه می‌تواند بر سلامت روان افرادی که در آن جامعه زندگی می‌کنند اثر بگذارد.
تجربه موفقیت
شاید بتوان گفت یکی دیگر از مزیت‌های بسیار ویژه این روانشناسی تجربه موفقیت است. زمانی که دانش‌آموزان می‌توانند مطالب را به بهترین شکل بیاموزند، بی‌شک این موارد را در زندگی خود پیاده‌سازی می‌کنند. به طور مثال، کودکان جدول ضرب را با روشی خلاقانه و به دور از تمرکز بر حفظ کردن می‌آموزند. زمانیکه بزرگتر می‌شوند این داده را در محاسبات خود به کار می‌برند و حتی کسانی که علاقه دارند جذب علوم ریاضی می‌شوند و می‌توانند باعث پیشرفت‌های زیادی در این علوم شوند! این دقیقا همان چیزی است که به آن تجربه موفقیت می‌گوییم.
سخن پایانی
تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد روانشناسی تربیت در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شده‌اید این روانشناسی بر مکانیسم یادگیری و عوامل تاثیرگذار در آن توجه دارد. عوامل فرهنگی و عاطفی از جمله مواردی هستند که این مکانیسم را درگیر می‌کنند و می‌توانند باعث رشد و یا عدم رشد یک جامعه شوند. باید بدانید امروزه تمامی کشورهای پیشرفته از این دانش برای رشد جامعه خود استفاده می‌کنند و در تلاش هستند بهترین محیط یادگیری را برای افراد به ویژه کودکان به وجود بیاورند. نظریات پیاژه و ویگوتسکی در این زمینه کاربرد زیادی دارند و می‌توانند باعث رشد و شکوفایی کودکان شوند.
اگر می‌خواهید به عنوان یک مشاور و یا روانشناس کار خود را آغاز کنید، می‌توانید در دوره های آموزشی مرکز فرینش شرکت نمایید.
