همه چیز درباره روانشناسی رنگ ها
آیا زمانی که در یک اتاق زرد رنگ قرار گرفته‌اید احساس اضطراب می‌کنید؟ آیا زمانی که به رنگ آبی نگاه می‌کنید آرامش می‌گیرید؟! اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است باید بدانید که شما به موضوع بسیار مهمی مانند روانشناس رنگ ها اشاره می‌کنید. هنرمندان و طراحان داخلی مدت‌هاست که به این موضوع اشاره می‌کنند رنگ‌ها بر احساسات، خلق‌وخو و عواطف انسان اثر می‌گذارد. به طور مثال، پیکاسو می‌گوید رنگ‌ها باعث تغییر احساسات می‌شوند. رنگ ابزار قدرتمندی برای تقویت خلق‌وخو و حتی واکنش‌های فیزیولوژیک است. منابع خارجی به این موضوع اشاره می‌کنند بر اساس مطالعات که انجام شده است مشخص گردیده است رنگ‌ها می‌توانند منجر به افزایش فشار خون، افزایش متابولیسم بدن و جلوگیری از خستگی چشم شوند.
روانشناسی رنگ ها چیست؟
معنی روانشناسی رنگ ها کاملا مشخص است. روانشناسی رنگ ها علمی است که به تاثیر رنگ‌های مختلف بر خلق‌وخو انسان می‌پردازد. این دانش این موضوع را مد نظر قرار می‌دهد که چگونه رنگ‌ها منجر به واکنش‌های احساسی می‌شوند.
همچنین، معنای رنگ در هر فرهنگ چیست (به طور مثال، رنگ مشکی در بسیاری از فرهنگ‌ها نشان‌دهنده عزاداری است و بر خلاف آن، در برخی از فرهنگ‌ها انسان‌ها برای نشان دادن غم و اندوه خود از رنگ سفید استفاده می‌کنند). به طور کلی، موضوعاتی که در روانشناسی رنگ‌ها مورد توجه قرار دارند به شرح زیر هستند:
- هر رنگ نشانه چیست؟
- چگونه رنگ‌ها بر پاسخ‌های فیزیولوژیک تاثیر می‌گذارند؟
- واکنش احساسی انسان‌ها به رنگ‌ها چیست؟
- چه عواملی بر ترجیحات رنگی انسان اثر می‌گذارند؟
- تفاوت‌های فرهنگی در رنگ‌ها و معانی آنها
- آیا رنگ‌ها می‌توانند بر سلامت روان اثر بگذارند؟
- چگونه رنگ‌ها بر رفتار اثر می‌گذارند؟
- چگونه می‌توان از رنگ‌ها برای ارتقا حال انسان‌ها استفاده کرد؟
- چگونه با توجه به روانشناسی رنگ‌ها می‌توان محیط خانه و کار را بهینه کرد؟
تاریخچه روانشناسی رنگ ها
مطالعات علمی در رابطه با روانشناسی رنگ ها علم نسبتا جدیدی است، اما بر اساس مطالعات باستان‌شناسی مشخص شده است انسان‌ها از دیرباز به ماهیت و تأثیر رنگ علاقه‌مند بوده‌اند. در فرهنگ‌های باستانی، رنگ‌ها اغلب برای درمان در شرایط مختلف و تأثیرگذاری بر احساسات استفاده می‌شدند. همچنین، اعمال معنوی رنگ‌ها جایگاه ویژه‌ای داشتند. در سال 1666، دانشمندی به نام آیزاک نیوتن متوجه شد زمانی که نور سفید از یک منشور عبور می‌کند، رنگ‌ها به صورت طیف‌های جداگانه قابل مشاهده هستند. همچنین، او به این نتیجه رسید که هر رنگ از یک طول موج تشکیل شده است و دیگر نمی‌توان آن را به رنگ‌های دیگر تقسیم نمود.
آزمایشات نیوتن نشان داد ترکیب رنگ‌های مختلف می‌تواند رنگ‌های جدید ایجاد کند. به طور مثال، ترکیب رنک قرمز و زرد رنگ نارنجی ایجاد می‌کند. محققان اندرو الیوت و مارکوس مایر در بررسی تحقیقات خود در مورد روانشناسی رنگ ها به این موضوع اشاره می‌کنند با توجه به قدرت بالا رنگ‌ها، می‌توان انتظار داشت که روانشناسی رنگ ها در هر حوزه‌ای ورود کند. اما آنها خاطر نشان می‌کنند بررسی‌های صورت گرفته در زمینه روانشناسی رنگ ها نیازمند دقت علمی بیشتری است.
معنای سمبلیک رنگ‌ها
معنای سبملیک در روانشناسی رنگ ها به صورت زیر است:
- قرمز: اشتیاق، هیجان، عشق
- صورتی: نرمی، محافظه‌کار، بی‌حیا
- بنفش: مرموز، نجیب، پر زرق و برق
- آبی: خرد، امید، عقل، صلح
- سبز: طبیعت، رشد، طراوت
- زرد: امید، شادی، خطر
- نارنجی: گرما، مهربانی، شادی
- سفید: حقیقت، بی‌تفاوتی
- سیاه: نجیب، مرموز، سرد
در سال 2020، مطالعه‌ای بر روی 4598 نفر از 30 کشور مختلف در مورد تداعی‌های عاطفی ناشی از برخورد با رنگ‌ها نشان داد، برخی از رنگ‌ها می‌توانند احساسات خاصی را نشان دهند. این نتایج به صورت زیر هستند:
- سیاه: 51 درصد از پاسخ‌دهندگان سیاهی را با غم و اندوه مرتبط می‌دانستند
- سفید: 43 درصد از مردم سفید را با تسکین مرتبط می‌دانستند
- قرمز: 68 درصد قرمز را با عشق مرتبط می‌دانستند
- آبی: 35 درصد رنگ آبی را با احساس آرامش مرتبط می‌دانستند
- سبز: 39 درصد رنگ سبز را به رضایت مرتبط می‌دانستند
- زرد: 52 درصد رنگ زرد را با شادی مرتبط می‌دانستند
- بنفش: 25 درصد گزارش کردند که بنفش را با لذت مرتبط می‌دانستند
- قهوه ای: 36 درصد رنگ قهوه‌ای را با انزجار مرتبط می‌دانستند
- نارنجی: 44 درصد نارنجی را با شادی مرتبط می‌دانستند
- صورتی: 50 درصد رنگ صورتی را با عشق مرتبط می‌دانستند
محققان این مطالعه پیشنهاد کردند که چنین نتایجی نشان می‌دهد که تداعی رنگ‌ها می‌تواند به یک ویژگی مشترک جهانی در میان انسان‌ها اشاره کند. در نتیجه، استفاده از رنگ‌های مناسب نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری ارتباطات دارد.
روانشناسی رنگ ها و درمان
در برخی از فرهنگ‌های باستانی از جمله مصری‌ها و چینی‌ها کروموتراپی یا استفاده از رنگ ها را برای بهبودی بیماری‌ها قدمت دیرینه‌ای دارد. کروموتراپی یا رنگ درمانی از تأثیر رنگ‌ها و نورهای رنگی برای درمان بیماری‌های مختلف جسمی استفاده می‌کند. برخی از اصول کروموتراپی در روانشناسی رنگ ها به صورت زیر هستند:
- قرمز: از رنگ قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش گردش خون استفاده می‌شود.
- زرد: از رنگ زرد برای تحریک اعصاب و پاکسازی بدن استفاده می‌شود.
- نارنجی: از رنگ نارنجی بهبود ریه‌ها و افزایش سطح انرژی استفاده می‌شود.
- آبی: از رنگ آبی برای تسکین بیماری‌ها و درمان درد استفاده می‌شود.
- سایه‌های نیلی رنگ: تصور می‌شود که سایه‌های نیلی رنگ مشکلات پوستی را کاهش می‌دهند.
مطالعه‌ای در سال 2020 در مورد روانشناسی رنگ ها و کروموتراپی نشان داد که از رنگ‌ها می‌تواند برای کمک به کاهش احساس خستگی و استرس پس از سانحه در بیماران بخش مراقبت‌های ویژه استفاده کرد. با وجود این، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
روانشناسی رنگ ها در تبلیغات
از روانشناسی رنگ ها می‌توان در تبلیغات بهره برد و مخاطب را ترغیب به خرید کرد. به طور مثال، کسانی که به دنبال فروش هیجانی هستند باید از رنگ قرمز در تبلیغات خود استفاده کنند. رنگ سبز حس تازگی را در مخاطبان به وجود می‌آورد و می‌تواند برای فروش محصولاتی که هدف نهایی‌شان تازگی و زیبایی است مورد استفاده قرار گیرد. گاهی با توجه به هدف فروش باید از رنگ‌هایی مانند سفید استفاده کنیم و طراحی را مینیمال بگذاریم. در نتیجه، خریدار خودش تصمیم به خرید می‌گیرد تا آن محصول را کشف کند.
تحقیقا جدید در حوزه روانشناسی رنگ ها
اکثر روانشناسان رنگ‌درمانی را با شک و تردید مورد توجه قرار می‌دهند و به این نکته اشاره می‌کنند که تأثیرات رنگ اغلب به شدت اغراق‌آمیز است. همچنین، رنگ‌ها نیز در فرهنگ‌های مختلف معانی متفاوتی دارند. آنها به این موضوع اشاره می‌کنند تاثیرات رنگ‌ها اغلب اوقات موقتی است. به طور مثال، اتاق آبی تنها برای مدتی باعث ایجاد آرامش می‌شود، اما پس از مدتی این اثرات از بین می‌رود. اما باید بدانید تحقیقات مدرنی که در این زمینه صورت گرفته است نشان می‌دهد رنگ‌ها به طرز شگفت‌انگیزی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند:
- قرص‌های رنگی بیشتر به تسکین درد کمک می‌کنند، در حالی که قرص‌های قرمز محرک هستند. قرمز باعث می‌شود افراد با سرعت و نیروی بیشتری واکنش نشان دهند و این مسئله می‌تواند در مکمل‌های ورزشی که ورزشکاران نیازمند انرژی زیادی هستند مورد استفاده قرار گیرند.
- بازیکنان سیاه‌پوش در رویدادهای ورزشی رقابتی بیشتر جریمه می‌شوند
علاقه به موضوع روانشناسی رنگ در حال افزایش است، اما چندین سوال بی پاسخ باقی مانده است. چگونه تداعی رنگ ایجاد می شود؟ تأثیر این تداعی ها بر رفتار دنیای واقعی چقدر قدرتمند است؟
روانشناسی رنگ ها در آغاز راه است!
در رابطه با روانشناسی رنگ ها هنوز در ابتدای راه هستیم. سوالات زیادی در این میان مطرح است. به طور مثال، آیا می‌توان از رنگ برای افزایش بهره‌وری کارگران یا ایمنی محل کار استفاده کرد؟ چه رنگ هایی بر رفتار مصرف‌کننده تاثیر می گذارند؟ آیا تیپ‌های شخصیتی رنگ‌های خاصی را ترجیح می‌دهند؟
زنا اوکانر، یکی از اعضای هیئت علمی دپارتمان معماری، طراحی و برنامه ریزی در دانشگاه سیدنی، هشدار می‌دهد نباید از روانشناسی رنگ ها سو استفاده شود. اوکانر توضیح می‌دهد: «بسیاری از این ادعاها از نظر پشتوانه تجربی فاقد اثبات هستند، با اینکه روانشناسی رنگ ها قدرت زیادی دارد، اما باید با نگاه علمی وارد این حوزه شویم». حوزه روانشناسی حوزه‌ای است که باید به صورت تخصصی وارد آن شویم. یکی از روش‌های ورود تخصصی شرکت در دوره‌های علمی مانند دوره آموزش جامع روانشناسی (3 ماهه) است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.
