شخصیت شناسی چیست؟

شخصیت شناسی علمی است که در چند دهه اخیر شدیدا مورد توجه قرار گرفته است و به یک حوزه بسیار مهم در علم روانشناسی تبدیل شده است (اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید، می‌توانید مقاله آشنایی با علم روانشناسی را مطالعه کنید). انجمن روانپزشکی آمریکا این تعریف را برای شخصیت شناسی ارائه می‌دهد: بررسی علمی ماهیت شخصیت، ابعاد رشد، تغییرات و شکل‌های ناسازگار آن. برای خودمان پیش آمده است که بگوییم فردی لجباز یا درونگرا است یا دیگری برونگرا و اجتماعی است. همه این توصیفات به این موضوع اشاره دارند که شخصیت شناسی بخش از وجود انسان‌هاست و با توصیفاتی که از یکدیگر دارند می‌توانند به شناخت بهتری از یکدیگر دست پیدا کنند. در ادامه، به این سوال می‌پردازیم که شخصیت شناسی چیست؟ و شما را با ریشه و اصل آن آشنا می‌کنیم.

شخصیت شناسی چیست؟

شخصیت شناسی چیست؟ این سوالی است که در همین ابتدا باید به آن بپردازیم. واژه شخصیت از کلمه لاتین Persona گرفته شده است. پرسونا در لاتین به معنای نقاب نمایشی است که در گذشته بازیگران برای ایفای نقش خود بر روی صورت می‌گذاشتند و شخصیتی را که در حین بازی آن بودند به مخاطبان خود نشان می‌دادند. در واقع، این نقاب به آنها کمک می‌کرد هویت اصلی خود را پنهان کنند. اگر در علم امروزی بخواهیم به سوال شخصیت شناسی چیست پاسخ دهیم باید بگوییم شخصیت به الگوهای فکری، احساسی و رفتاری فرد گفته می‌شود که او را از دیگران متمایز می‌کند. همانطور که انسان‌ها دارای الگوهای متفاوتی از ژنتیک و تجربیات هستند و این الگوها در طول زندگی ثابت می‌ماند، الگوهای شخصیتی نیز معمولا ثابت می‌مانند.

شخصیت هر کس منحصربه‌فرد است!

در ادامه پاسخ به سوال شخصیت شناسی چیست؟ باید بگوییم شخصیت هر شخص منحصربه‌فرد است و آن را به شخص خاصی تبدیل می‌کند. مسئله بسیار مهمی که در روانشناسی شخصیت به آن اشاره می‌شود این است که شخصیت بر تمامی بخش‌های زندگی از روابط اجتماعی تا سبک زندگی سایه می‌اندازند. به همین دلیل، در روانشناسی شخصیت تلاش در رشد افراد است تا بتوانند زندگی بهتری را تجربه کنند. زیرا رشد شخصت بر شیوه تفکر و رفتار اثر می‌گذارد.

روانشناسانی که به دنبال تحلیل شخصیت از روی تست یا روانشناسی شخصیت از روی چهره هستند در تلاش هستند تا تفاوت‌ها و شباهات‌های افراد را مشخص کنند. سپس، بخشی از شخصیت که بر زندگی فرد تاثیر منفی می‌گذارد شناسایی می‌شود و تلاش می‌شود با راهکارهای مناسب به سمتی سوق داده شود که فرد نکات مثبت بیشتری را در زندگی خود تجربه کند.

انواع تست شخصیت شناسی

اکنون که توانسته‌اید پاسخ مناسبی برای سوال شخصیت شناسی چیست؟ داشته باشید، بهتر است بدانید که تست‌های شخصیت‌شناسی به دسته‌های متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند که به شرح زیر هستند:

• تست شخصیت شناسی پنج عاملی
• پرسشنامه شخصیت NEO
• پرسشنامه HEXACO
• پرسشنامه شخصیت چند مرحله‌ای مینه سوتا
• تست شخصیت مایرز بریگز
• پرسشنامه شخصیت هوگان

تست شخصیت شناسی پنج عاملی

یکی از تست‌هایی که در روانشناسی شخصیت به آن اعتماد می‌شود تست شخصیت شناسی پنج عاملی است. در این تست مقیاسی برای اندازه‌گیری پنج ویژگی شخصیتی از جمله برون‌گرایی، توافق‌پذیری، وظیفه‌شناسی، روان‌رنجوری و گشودگی است. این تست دارای 44 سوال است و اندازه‌گیری آن بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجه‌ای از 1 تا 5 است. 1 نشان‌دهنده خیلی مخالفم و 5 نشان‌دهنده خیلی موافقم می‌باشد.

پرسشنامه شخصیت NEO

پرسشنامه شخصیت NEO نوع دیگری از تست است که برای افراد بالای 17 سال به کار می‌رود و 240 سوال دارد. این تست نیز بر اساس نظریه پنج عاملی تشکیل شده است.  این تست در حوزه روانشناسی کاربرد بسیار زیادی دارد و گزارش دقیق و کاملی از جنبه‌های متفاوت شخصیت را در اختیار درمان‌گر می‌گذارد. همچنین، ارگان‌های استخدامی نیز می‌توانند برای سنجش عملکرد شغلی افراد از این تست استفاده نمایند. با استفاده از این تست هوش هیجانی و توانایی‌های مدیریتی مشخص می‌شود و همین امر نشان می‌دهد هر فرد برای چه جایگاهی مناسب است.

پرسشنامه HEXACO

یکی دیگر از تست‌هایی که در روانشناسی شخصیت به آن توجه می‌شود پرسشنامه HEXACO است. این تست بر اساس 6 بعد درست شده است که به شرح زیر هستند:

• Honesty-Humility صداقت و تواضع
• Emotionality هیجانی بودن
• Extraversion برون گرایی
• Agreeableness versus Angerتوافق جویی
• Conscientiousness وجدانی بودن
• Openness to Experience گشودگی به تجربیات جدید

یکی از مهمترین مواردی که باعث شده است این تست مورد توجه قرار گیرد عملکرد آن در ارائه گزارش‌هایی در مورد الگوهای رفتاری، ترجیحات و ویژگی‎های شخصیتی است.

پرسشنامه شخصیت چند مرحله‌ای مینه سوتا

پرسشنامه شخصیت چند مرحله‌ای مینه سوتا یکی دیگر از تست‌هایی است که برای سنجش علائم بیماری‌ها و اختلالات روانی به کار می‌رود و می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی ناسازگار را مشخص کند. در این پرسشنامه مقیاس‌هایی از جمله پرخاشگری، اجتناب اجتماعی، شک به خود و همچنین مقیاس‌هایی برای عوامل فراگیرتر مشخص شده‌اند. از این پرسشنامه می‌توان در حوزه‌های متفاوتی از جمله حوزه‌های سلامت روان، ارزیابی پزشکی قانونی و استخدام افراد در مشاغل ایمنی عمومی استفاده کرد.

تست شخصیت مایرز بریگز

از تست‌های دیگری که این روزها مورد توجه قرار گرفته است تست شخصیت مایرز بریگز است که بر اساس 8 ویژگی به بررسی شخصیت انسان‌ها می‌پردازد و به صورت زیر است:

• برون‌گرایی (E) یا درون‌گرایی (I)
• حسی (S) یا شهودی (N)
• متفکر (T) یا احساسی (F) و قضاوت‌کننده (J) یا ادراک‌کننده (P)

این آزمون افراد را به 16 تیپ شخصیتی تقسیم می‌کند.

پرسشنامه شخصیت هوگان

پرسشنامه شخصیت هوگان نوع دیگری از تست‌های شخصیت شناسی است که برای پیش‌بینی عملکرد شغلی ارائه می‌شود. این پرسشنامه می‌تواند ویژگی‌هایی مانند جاه‌طلبی، حساسیت بین فردی و جامعه‌پذیری را مورد سنجش قرار دهد.

بهترین کتاب های روانشناسی شخصیت

با توجه به این مسئله که روانشناسی شخصیت کاربرد زیادی دارد و به یکی از امور بسیار مهم در زندگی امروزی تبدیل شده است، سوالات زیادی در مورد کتاب روانشناسی شخصیت پرسیده می‌شود. برخی از کتاب‌هایی که می‌توان برای افزایش آگاهی در این زمینه به کار برد به شرح زیر هستند:

• راه انسان شدن: این کتاب نوشته کارل راجرز روانشناس برجسته آمریکایی است و نتیجه سال‌ها فعالیت خود در حیطه روان‌درمانی را در این کتاب آورده است و می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهد.
• پنج گفتار درباره روانکاوی: این کتاب مجموعه سخنرانی‌های فروید در دانشگاه وین است و اطلاعات کاملی را در باب اینکه شخصیت شناسی چیست در اختیار دانشجویان و علاقه‌مندان به رشته روانشناسی قرار می‌دهد ( اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید، می‌توانید مقاله روانکاوی چیست؟ را مطالعه کنید).
• مقدمات روانشناسی اریکسون: این کتاب به نظریات اریکسون می‌پردازد و موارد بسیار مهمی از جمله بحران هویت را مطرح می‌کند. اریسکون که یکی از شاگردان فروید بوده است نظریات فروید را با تئوری‌های خود تکمیل می‌کند.

سخن پایانی

تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد شخصیت شناسی چیست در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شده‌اید روانشناسی شخصیت به بررسی تیپ‌های مختلف شخصیتی می‌پردازد و سپس اطلاعات کاملی را در اختیار افراد قرار می‌دهند. آنها می‌توانند با توجه به تیپ شخصیتی خود شغل مورد علاقه خود را انتخاب کنند و سپس، برای آموزش خود قدم بردارند.